Participatieproces

De camera blijft de boel een beetje scheef bekijken...

Op donderdag 30 april had ik het in ‘Werkelijkheid’ voor het laatst over Landgoed De Reehorst in Driebergen. Gisteren liet Gemeente Utrechtse Heuvelrug het volgende weten, ‘College wil Hoofdstraat 26 aan Stichting de Reehorst verkopen’:

‘Ontwikkeling alleen mogelijk onder vastgestelde randvoorwaarden

Het college van de gemeente Utrechtse Heuvelrug heeft het voornemen om het perceel Hoofdstraat 26 in Driebergen-Rijsenburg te verkopen aan Stichting de Reehorst. Aldus het collegebesluit van dinsdag 26 mei. Dit is een belangrijke stap in de ontwikkeling van het perceel, dat grenst aan het stationsgebied, de Hoofdstraat en de A12. De belangrijkste overweging bij de verkoop aan Stichting de Reehorst is dat daarmee zeker gesteld wordt dat het nieuwe stationsgebied volgens planning kan worden gebouwd. Daarnaast heeft de gemeente met deze verkoop financiële zekerheid over de opbrengst van het terrein.

Als Stichting de Reehorst het terrein na aankoop gaat ontwikkelen, moet zij zich houden aan de randvoorwaarden die de gemeente samen met inwoners en belangenorganisaties heeft opgesteld. Verantwoordelijk wethouder Henk Veldhuizen: “Door dit op te nemen in de koopovereenkomst wordt recht gedaan aan de uitkomsten van het participatieproces dat de afgelopen twee jaar is gevoerd en waar veel mensen tijd en energie in hebben gestoken. Inwoners en belangenorganisaties hebben in deze periode meegedacht over de randvoorwaarden voor de toekomstige ontwikkeling van het terrein. In grote lijnen houdt dit in dat er beperkt ruimte is voor een ontwikkeling, die dan voornamelijk kleinschalig (en duurzaam) van aard moet zijn.”

Werkterrein voor ProRail

Ook de afspraak dat ProRail (delen van) het perceel tot en met 2020 kan gebruiken als werkterrein, is onderdeel van de randvoorwaarden. Hierdoor kan ProRail het werk voor het nieuwe stationsgebied op korte termijn aanbesteden, waarmee het risico op vertraging (en daarmee extra kosten) sterk daalt. Een andere randvoorwaarde is dat de compensatie van ingrepen in de Ecologische Hoofdstructuur in het stationsgebied – als gevolg van het Railinfraproject – op een deel van Hoofdstraat 26 moet worden gerealiseerd. Dit kan in de vorm van een ecologische verbindingszone, met onder andere aanplant van bomen.

De Reehorst aan zet

Met de koop van het terrein kan Stichting de Reehorst een goede verkeersontsluiting naar de Hoofdstraat bewerkstelligen én het landgoed op langere termijn verder versterken. Partijen die menen dat hun initiatief voldoet aan de randvoorwaarden kunnen – nadat de koopovereenkomst is gesloten – hierover in gesprek met Stichting de Reehorst. Die is dan verantwoordelijk voor eventuele verdere ontwikkeling van het terrein. Kort na het besluit van het college zijn bovengenoemde uitkomsten dinsdagavond met initiatiefnemers en participanten besproken.’

Zoals ‘Nieuwspost Heuvelrug’ (of ook wel ‘Hillridge’) vandaag in ‘Heuvelrug verkoopt H26 aan Triodos’ schreef, is Triodos Bank met de koop de lachende winnaar. Verliezers zijn er ook:

‘Met de verkoop van snelwegboerderij H26 haalt de gemeente wel de beoogde verkoopprijs van een kleine € 2 miljoen binnen, maar heeft het niet de last van grote partijen als BurgerKing en Intratuin. Die boden aanzienlijk meer miljoenen voor de grond, maar zouden de gemeente ook opzadelen met een niet te verkopen verhaal aan haar inwoners, die in 2012 een inspraaktraject is voorgeschoteld over de toekomst van het terrein.’

Vandaag plaatste Motief op de website van de Antroposofische Vereniging het nieuwsbericht ‘Verscherpt toezicht Huize Valckenbosch opgeheven, nieuwe afdeling “Eva Mees”’:

‘Huize Valckenbosch en het Leendert Meeshuis, onderdeel van de antroposofische woonzorggroep Antroz, werden juli 2014 door de Inspectie voor de Gezondheidszorg onder verscherpt toezicht gesteld. Het afgelopen jaar is er per vestiging een gericht programma van verbeteringen uitgevoerd. Dat heeft succes gehad. De Inspectie heeft het verscherpt toezicht op Huize Valckenbosch opgeheven. Huize Valckenbosch heeft de afgelopen periode een aanzienlijke verbeterslag gemaakt in haar zorg- en kwaliteitsbeleid.

De beide vestigingen zijn vorig jaar september aangehaakt bij het project Zorgzaam Warande, waarmee de vestigingen van Warande in 2012 begonnen zijn. Het doel is de zorg verder te professionaliseren. De laatste jaren is de zorgzwaarte van bewoners sterk gestegen en dit vraagt om een methodische aanpak van de zorg, het vastleggen van gegevens, het duidelijk afbakenen van verantwoordelijkheden en het nauwkeurig en gedisciplineerd opvolgen van afspraken en protocollen.

Warande en Antroz zijn sinds 1 juli vorig jaar bestuurlijk gefuseerd. Antroz biedt wonen en menslievende zorg in een antroposofisch leefklimaat. Tot Antroz behoren het Leendert Meeshuis in Bilthoven (verpleeghuis), Huize Valckenbosch in Zeist (verzorgingshuis), Valckenhof in Zeist (huurwoningen) en Woonoord Kraaijbeek in Driebergen (huurappartementen met services). De locaties liggen centraal in Midden-Nederland.

In juli van dit jaar zal de Inspectie beoordelen of het verscherpte toezicht van Antroz-vestiging Leendert Meeshuis ook kan worden opgeheven. Op 15 april is de somatische afdeling van Leendert Meeshuis verhuisd naar Bovenwegen in Zeist. Daar is een volledig opnieuw ingerichte afdeling betrokken die de naam “Eva Mees” heeft gekregen. Eva Mees (1925-2011) was de grondlegster van de kunstzinnige therapie in Nederland.

Afdeling Eva Mees is ingebed in de somatische verpleeghuiszorg die Verpleeghotel Bovenwegen biedt. Dit is mogelijk dankzij de verregaande samenwerking tussen de stichtingen Antroz en Warande. De antroposofische gezichtspunten en de vertaling ervan in onder andere therapieën en activiteiten, zijn gecontinueerd vanuit de directe verbinding met Leendert Meeshuis. Alle bewoners van afdeling Eva Mees hebben nu een eigen kamer. De eigen kamer zal nu op korte termijn ook voor alle andere bewoners in Leendert Meeshuis worden gerealiseerd.’

Ook bij de Vereniging van vrijescholen staan weer nieuwe berichten. Zoals op 14 mei ‘Leerlingen vrijeschool schitteren in Koninklijk Concertgebouw’:

‘Dat kunstzinnige vorming een belangrijk onderdeel is van de brede persoonsvorming op de vrijeschool, bleek weer eens op 30 april 2015, toen leerlingen van de Stichtse Vrije School uit Zeist het Requiem van Mozart ten gehore brachten in het Koninklijk Concertgebouw van Amsterdam. Een prachtig kooroptreden, illustratief voor de vrijschool en de aandacht voor de passie en de talenten van leerlingen.

Hoofd, hart en handen

Of zoals een ouder van drie vrijeschoolleerlingen enthousiast vertelt: “De kunstvakken, niet als droge, dode museuminhoud, maar als levende bodem waar wij op staan, het beste wat voorgaande generaties ons nagelaten hebben, krijgen de kinderen op deze manier mee en kunnen ze ooit weer uit hun rugzak halen. Deze ervaringen gun ik ieder kind. Hoofd hart en handen zoals de slogan luidt. Op alle gebied ontwikkelen en zo volledig mens worden. Ik ben erg idealistisch, ja, maar het koorconcert is steeds weer het moment waarop ik deze resultaten ervaar en kern van het vrijeschoolonderwijs gestalte zie krijgen.”

Het concert was last-minute verplaatst van TivoliVredenburg naar Het Concertgebouw. Dit vanwege de herstelwerkzaamheden aan het plafond van de Grote Zaal van TivoliVredenburg. Het concert was al uitverkocht.

Lacrimosa

Onderstaand fragment is het zesde deel van het Requiem van Mozart, Lacrimosa. Als toegift werd het nogmaals gezongen. Volgens één van de leerlingen was het een “fenomenale avond”.’

Op 18 mei volgde ‘Regiobijeenkomsten vrijescholen van start’:

‘Sinds dit jaar is de Vereniging van vrijescholen van start gegaan met een reeks bijeenkomsten langs de vrijeschoolregio’s in Nederland om lokaal in gesprek te gaan met ouders, leerkrachten en schoolleiders. Een paar keer per jaar zal een nieuwe regio bezocht worden. Het bestuur van de Vereniging zoekt daarmee de komende jaren bewust naar contact met het lokale onderwijsveld van de vrijescholen.

De aftrap vond plaats op 22 april in regio Zuid, in Eindhoven. Het bestuur van de Vereniging ging in gesprek met ouders en leerkrachten uit Nijmegen, Den Bosch, Eindhoven, Breda en Maastricht. In het najaar wordt een volgende bijeenkomst gehouden in regio West.

Doel van de bijeenkomst

Het doel van de bijeenkomsten is om met een afvaardiging van voornamelijk leerkrachten en ouders in gesprek komen over beleidsontwikkelingen binnen de regio’s en binnen de Vereniging. Het gesprek heeft de functie van een dialoog; in gesprek gaan om elkaar te begrijpen, kennis te delen, elkaar te bevragen, zorgen te delen en kansen te benoemen. Het bestuur kan vanuit de deelnemers punten aangereikt krijgen waar beleidsmatig iets mee moet of kan gebeuren.’

Het nieuwste bericht verscheen hier op 20 mei, ‘Zorg om breed gedifferentieerd toezicht’:

‘Vrijescholen maken zich zorgen over het bredere, gedifferentieerde toezicht van de Onderwijsinspectie. Dat stelt Artho Jansen, bestuurslid van de Vereniging van vrijescholen, in een interview op Didactief online. In het artikel wordt gepleit voor meer vrijheid van onderwijs.

Artho Jansen, die ook bestuurder is van Stichting Vrijescholen Zuidwest Nederland, vindt dat de inspectie op een eendimensionale manier kijkt naar wat een school doet, met een fors accent op het cognitieve. “De andere aspecten, waar wij aan hechten, zoals creativiteit en mensvorming, ziet de inspectie wel, maar het kader is en blijft gericht op cognitie. En dat is niet ons gedroomde kader”, aldus Jansen.

De inspectie lijkt zich in het toezicht steeds meer te richten op “hoe” het onderwijs moet worden ingevuld, terwijl dit het domein van de leraren is. Artho Jansen heeft zijn bezwaren: “dit kan niet de bedoeling zijn”. Een belangrijke vraag is: wie bepaalt wat onderwijskwaliteit is? Jansen geeft aan dat het belangrijk is te werken vanuit vertrouwen in plaats van wantrouwen. “Als je de professionals serieus neemt, moet je de leraar en directeur vragen wat zij onder kwaliteit verstaan”. Deze gedachte is ook terug te vinden in het aangepaste wetsvoorstel.

Lees het hele artikel over Toezicht in transitie op Didactief Online’.

Er is ook nieuws op landbouwgebied. Bionext publiceerde op 18 mei ‘Slag om bio-wetgeving in Brussel’:

‘In Brussel heeft een hevige slag plaatsgevonden over de toekomstige wetgeving voor biologische landbouw en voeding. De landbouwministers werden door het Letse voorzitterschap en de Europese Commissie apart genomen tijdens een ministeriële lunch op 11 mei, om een besluit te forceren. Zover is het niet gekomen, dankzij een stevige coalitie van ontevreden landen, waaronder Nederland, Duitsland, Oostenrijk, het Verenigd Koninkrijk en Denemarken.

Een ruime meerderheid was tegen het voorstel om een afkeuringsgrens voor residuen in de wet op te nemen. Over het wel of niet handhaven van de jaarlijkse controle is geen overeenstemming en een minderheid is tegen compliance (nakoming) in plaats van equivalentie (gelijkwaardigheid) bij de regels voor de import. Ook maken veel landen nog steeds bezwaar tegen het grote aantal “delegated acts”, waarmee de Commissie veel macht naar zich toe zou trekken om de wetgeving verder in te vullen.

Het mislukken van een compromis is een stevige nederlaag voor Commissaris Hogan. In zijn slotwoord zette hij de belangrijkste landen die tegen een afkeuringsgrens voor residuen zijn, zoals Duitsland en Nederland, in de hoek. Zij zouden volgens hem moeten inzien dat dit noodzakelijk is voor het consumentenvertrouwen en hun bezwaren moeten inslikken. Bavo van den Idsert, directeur Bionext: “Een drogredenering, die de proces gedreven biologische wetgeving in een klap zou reduceren tot een productcertificering. Biologisch zou min of meer synoniem worden met de aan- of afwezigheid van residuen, terwijl er veel meer aspecten zijn die bepalen of een product biologisch genoemd mag worden.” Voor de biologische boeren geldt dat zij, als de afkeuringsgrens voor residuen er komt, juridisch verantwoordelijk gesteld worden voor contaminaties met bestrijdingsmiddelen die zij zelf niet gebruiken.

IFOAM EU vertegenwoordigers uit verschillende landen, waaronder Bionext, stonden gedurende de dag continu in contact met hun delegaties en met elkaar om de coalitie van landen te ondersteunen die weigeren te bezwijken onder de druk van de Commissie. IFOAM EU maakt zich op voor de volgende bijeenkomst van de landbouwministers op 16 juni.

Voor de internationale biologische sector is een nieuwe wetgeving met de volgende onderdelen onacceptabel:
1. Een afkeuringsgrens voor residuen (schuld voor contaminaties bij biologische boer),
2. Compliance in plaats van equivalence en daarmee verminderde markttoegang voor ontwikkelingslanden,
3. Afstappen van jaarlijkse controle
4. Een groot aantal belangrijke witte vlekken die via “delegated acts” worden toevertrouwd aan de Commissie.

Voor Bionext is alleen punt 3 niet heilig, de jaarlijkse controle, maar alles zal in het werk gesteld worden om de drie overige punten te bereiken. Het staken van stemmen tussen twee kampen is voor Bionext een reële strategie, omdat daarmee de tijdslimiet van een half jaar die Timmermans gesteld heeft aan een compromis over de biologische wetgeving wordt overschreden. Dit zou de beste oplossing zijn omdat er dan gewerkt kan worden aan een verbetervoorstel van de bestaande wetgeving, wat de voorkeur heeft van de biologische sector en veel landen.’

Op 21 mei gevolgd door ‘Bionext overhandigt petitie tegen octrooi op voedsel aan Europarlement’:

‘Op dinsdag 26 mei overhandigt Bionext de petitie “Hart voor biodiversiteit, geen octrooi op leven” aan de Nederlandse Europarlementariërs in Brussel. Dit gebeurt tijdens de maandelijkse landbouwborrel, waar het thema “kwekersrecht versus octrooirecht” centraal staat. Ruim 17 duizend mensen ondersteunen de oproep van Bionext om de Europese octrooiwetgeving aan te passen, zodat veredelaars en boeren weer vrij kunnen beschikken over erfelijke eigenschappen van planten en dieren voor de ontwikkeling van nieuwe rassen. Nu kunnen deze eigenschappen via een octrooi geclaimd worden.

Een internationale coalitie van maatschappelijke organisaties en brancheorganisaties, waar Bionext deel van uitmaakt, vindt dat octrooien op planten en dieren de innovatie in de veredeling beperken. Maaike Raaijmakers, Bionext: “Door de octrooien zal de diversiteit aan rassen voor de voedselproductie afnemen en dat leidt tot minder keuze voor veredelaars, boeren en consumenten. Op termijn komt hierdoor de voedselzekerheid en biodiversiteit in gevaar.”

De actie van Bionext, tegen het octrooi van Syngenta op de rode paprika, heeft in een jaar tijd ruim 17 duizend handtekeningen en 500 giften opgeleverd. Raaijmakers: “Dit onderstreept dat veel mensen vinden dat er iets moet veranderen. Planten en diereneigenschappen moeten principieel niet octrooieerbaar zijn.”

De noodzaak om de Europese wetgeving aan te passen, is nog groter geworden door een recente uitspraak van de Hoge Kamer van Beroep van het Europees Octrooi Bureau. Volgens de Hoge Kamer is het verbod op het octrooieren van essentieel biologische processen (klassieke veredeling) in het Europees Octrooi Verdrag niet van toepassing op de producten die daaruit voortkomen, zoals zaden, planten en vruchten. Bionext vindt deze uitspraak onbegrijpelijk en pleit voor snelle politieke actie. Inmiddels zijn er al 900 octrooien op dieren en 1.800 octrooien op planten verleend en zijn er duizenden in voorbereiding.’

Op 22 mei werden ‘Demonstraties tegen Monsanto’ aangekondigd:

‘Zaterdag 23 mei wordt wereldwijd gedemonstreerd tegen Monsanto, het grootste zadenbedrijf ter wereld. Monsanto produceert o.a. genetisch gemanipuleerde zaden en het beruchte landbouwgif RoundUp. In Den Haag, Zwolle, Groningen en Amsterdam vindt ook een “March against Monsanto” plaats. Duizenden mensen doen hier elk jaar aan mee, omdat ze geen genetisch gemanipuleerd voedsel op hun bord willen. Paul van Dijk, initiatiefnemer in Amsterdam: “Het hoofdthema is dit jaar ‘Stop TTIP’, omdat dit handelsverdrag enorme negatieve gevolgen heeft.” Het nieuwe handelsverdrag zou de handel tussen Europa en de VS makkelijker moeten gaan maken. De kans is reëel dat bedrijven als Monsanto door dit verdrag makkelijker voet aan de grond kunnen krijgen in Europa. Voor je het weet groeien er gentech-gewassen in de Flevopolder...

Op dit moment is commerciële teelt van gentech-gewassen niet toegestaan in Nederland. De meeste boeren in de biologische én reguliere landbouw willen dat graag zo houden. Want als er eenmaal genetisch gemanipuleerde organismen in het milieu terecht komen, dan is dat onomkeerbaar. Stuifmeel verspreid zich door de wind kan zo maar op een andere akker terecht komen. Op die manier is in de Verenigde Staten een keer een biologische boer aangeklaagd door Monsanto, omdat hij zonder vergunning gewassen van Monsanto op zijn land had staan. De wereld op zijn kop!

Wat op de lange termijn de gevolgen zijn van gentech-teelt, is niet precies bekend. Gentech bestaat immers nog maar kort. Wat wel vaststaat, is dat de grootschalige teelt van bijvoorbeeld gentech-soja in Zuid-Amerika zeer schadelijk is voor de mens, de biodiversiteit en het milieu. De teelt is alleen mogelijk met het landbouwgif RoundUp en dat is inmiddels overal in het milieu aanwezig. Mensen die in de stad wonen krijgen het middel binnen via het voedsel dat ze eten. Geen prettig idee en slecht voor je gezondheid.

De Zweedse supermarktketen Coop heeft onlangs een YouTube-filmpje gemaakt over resten van landbouwgif in voedsel. Zie: “The organic effect”. Bij een gezin dat nooit biologisch at, hebben ze urinemonsters genomen. Er werden allerlei resten van bestrijdingsmiddelen aangetroffen. Vervolgens lieten ze het gezin twee weken 100% biologisch eten en namen ze nieuwe urinemonsters. Wat bleek? Al heel snel verdween het landbouwgif uit hun lichaam. Let’s go bio!’

Het nieuwste bericht is van vandaag, ‘Nederlandse Europarlementariers willen aanpassing octrooiwetgeving’:

‘Europarlementariërs Bas Belder van de SGP, Annie Schreijer (CDA), Jan Huitema (VVD) en Anja Hazekamp (Partij van de Dieren) hebben toegezegd zich in te gaan zetten om de Europese wetgeving rondom octrooien aangepast te krijgen. Inzet is dat het aanvragen van een octrooi op eigenschappen die in de natuur voorkomen, niet meer mogelijk is. Deze toezegging deden ze na de overhandiging van de petitie “Hart voor Biodiversiteit, geen octrooi op leven” door Bionext tijdens de Landbouwborrel in Brussel op 26 mei.

In de petitie riep Bionext en de ruim 17.000 ondertekenaars de Europarlementariërs op om de Europese octrooiwetgeving aan te passen zodat veredelaars en boeren weer vrij kunnen beschikken over alle erfelijke eigenschappen van planten en dieren voor de ontwikkeling van nieuwe rassen. Om de oproep kracht bij te zetten ontvingen ze een doos met heerlijke octrooi-vrije paprika’s. Bij het overhandigen van de petitie benadrukte Miriam van Bree van Bionext dat de onrust nog verder gaat dan alleen bij de (biologische) boeren en de veredelaars: ook consumenten en burgers maken zich zorgen. Ruim 17.000 mensen hebben zich verdiept in dit toch redelijk ingewikkelde onderwerp en de petitie ondertekend. Ook op facebook lieten veel mensen van zich horen. Allemaal maken ze zich zorgen: van docent tot directeur van een groothandel, van student tot aan onderzoeker. Aan de Europarlementariërs is de taak om deze zorgen weg te nemen.

De aanbieding werd vooraf gegaan door een aantal korte presentaties. Maaike Raaijmakers, projectleider bij Bionext vertelde dat verandering van de Europese octrooiwetgeving de enige weg is die nog open staat om octrooien op planten tegen te gaan. Het Europees Octrooi Bureau heeft namelijk onlangs duidelijk uitgesproken dat de huidige wetgeving (waarin staat dat een octrooi op klassieke veredeling niet is toegestaan), toch ruimte biedt voor octrooien op natuurlijke eigenschappen. Het proces is niet octrooieerbaar, maar het eindproduct wel. Voor de biologische sector zijn de risico’s van octrooien nog groter dan bij de gangbare sector. Er zijn veel kleine(re) bedrijven actief in de biologische veredeling. Zij zijn bijzonder goed in veredelen, maar hebben niet de juridische deskundigheid om alles uit te zoeken rondom de octrooien. Tot nu toe was dat ook niet nodig. Met de juridisering zijn het vooral de grotere bedrijven die daar voldoende tijd en geld voor hebben.

Nico van Ruiten, voorzitter LTO Glaskracht gaf kort en helder zijn standpunt: Boeren en tuinders kunnen het rooien zonder octrooien. Peter van de Pol, Schoneveld Breeding, een MKB-veredelingsbedrijf gaf namens brancheorganisatie Plantum aan dat innovatie tot stand komt daar waar veel mogelijkheden liggen. Octrooien op plantaardig materiaal maakt het aantal mogelijkheden kleiner. Hij vergeleek veredeling het met een legodoos, vol met allerlei steentjes. Innovatie is die zo stapelen dat er iets nieuws ontstaat. Maar als een hoeksteentje ontbreekt, haal je het gewenste eindresultaat niet meer.’

Het zal weinigen zijn ontgaan dat op 12 mei ‘Jesse Klaver, jongste fractievoorzitter ooit’ werd. De NOS meldde op het einde van het bericht ook zijn jeugd als vrijescholier:

‘Jesse Klaver werd al langer gezien als de mogelijke nieuwe leider van GroenLinks. De parlementaire pers nomineerde hem drie jaar geleden als Politiek Talent van 2012. Klaver was campagneleider tijdens de Tweede Kamerverkiezingen, die voor GroenLinks desastreus verliepen en leidden tot het vertrek van Jolande Sap. Maar niemand rekende Klaver de terugval van tien naar vier zetels aan.

Klaver werd in 2010 door Femke Halsema naar Den Haag gehaald en profileerde zich eerst op het terrein van onderwijs. Hij onderhandelde met het kabinet over de nieuwe studiebeurs, die plaats moest maken voor de basisbeurs. Hij haalde de populaire Franse econoom Piketty naar Nederland en steunde onlangs de bezetting door studenten van het Maagdenhuis in Amsterdam.

Onderhandelingstafel

De 29-jarige politicus heeft behalve onderwijs, Europa en landbouw, ook financiën in zijn portefeuille. Hij onderhandelde met minister Dijsselbloem over een nieuwe begroting. Samen met Van Ojik liep hij uiteindelijk weg van de onderhandelingstafel, omdat het kabinet te weinig wilde doen voor het milieu en duurzaamheid.

Met zijn woedende aanval op de ABN-Amro-top, die geen moeite had met een forse salarisverhoging, haalde Klaver uitgebreid het nieuws. “Stuitend”, brieste Klaver. Brandpunt-journalist De Poel noemde Klaver een “snotneus” en in de ophef die volgde moest de presentator het veld ruimen.

Klaver is met zijn 29 jaar de jongste fractievoorzitter in de parlementaire geschiedenis. Hij verslaat Hans Wiegel, die in 1971 vier dagen na zijn dertigste verjaardag fractieleider van de VVD werd.

Sociale huurwoning

Klaver deed vmbo op de Vrije School in het Brabantse Roosendaal. Zijn moeder is van Nederlands-Indische afkomst, zijn vader is Marokkaans. Hij groeide op, zonder zijn vader, in een sociale huurwoning in de wijk Westrand, schrijft de partij in een persbericht.

Na een hbo-opleiding studeerde Klaver politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij werd daar voorzitter van de jongerenafdeling DWARS en vervolgens voorzitter van de vakbond CNV Jongeren.

Klaver is getrouwd en heeft een zoontje.’

En dan hebben we ook nog dit bericht van Stichting Grondbeheer op 13 mei, ‘Opinieverhaal in Trouw’:

‘Met trots willen wij u attenderen op het opinieverhaal in Trouw, geschreven door onze bestuurder en penningmeester Severijn Velmans. Hierin kunt u de visie van De Nieuwe Rentmeester lezen. De Nieuwe Rentmeester is opgericht vanuit Stichting Grondbeheer om het vrij maken van landbouwgrond via beleggen in grond te versnellen.

Download hier het opinieverhaal.’